Moko solgunluğu muzun önemli bir bakteri hastalığıdır. Hastalık ülke genelinde Yeni yeni ortaya çıkmaktadır. Neredeyse tüm muz çeşitleri hastalığa karşı hassastır. Hastalığın ilk belirtisi bitkinin aniden solması şeklindedir. Yalancı gövdenin dış çeperlerinde ıslak çürüklük meydana gelir. Solmuş bitki daha sonra çöker ve kırılır. Heveng oluşmuş olsa bile pazar değeri olmaz. Bu nedenle, muz yetiştiriciliğinde hastalığın kontrolü çok önemlidir.
BELİRTİLERİ- Etkilenen bitkilerde hızlı solma ve erime ile sonuçlanan zararlanma oluşur.
- Daha sonra bu belirtiler daha yaşlı yapraklarda ilerlerler.
- Yapraklar zararlanmanın başladığı bölgeden itibaren sarkar ve sarımsı bir renk almaya başlar.
- Yaprak saplarından itibaren kırılmalar gözle görülür hale gelir.
- Hastalık bulaşmış fidan da ise yapraklarda kararma şeklinde belirti gösterir.
- Yalancı gövde kesildiği zaman kahverengi sümüksü bir yapıda olan sıvı iletim demetlerinden akar ve kokusu çok kötüdür. Aynı koku panama hastalığında da dikkat çeker.
- Heveng oluştu ise, parmaklar bozuk görünür ve sararır ve Pazar değeri olmayan meyve olgunlaşmasına neden olur.
- Yalancı gövde içerisindeki heveng devamı olan selülozik doku nahoş kokulu koyu kahverengi bir renge dönüşür.
Moko hastalığına benzer belirti gösteren diğer hastalıklar
Panama solgunluğu bunların başında gelir, sıklıkla moko ve bagtok hastalığına benzer özellik gösterir. Bununla birlikte, panama solgunluğunun dış belirtileri ancak dört-beş ay sonra ortaya çıkar. Ancak moko hastalığı durumunda, en baştan görülür. Panama solması durumunda gözlenen kırmızımsı ton genellikle yoktur.NEDENLERİ VE YAYILMA ŞEKİLLERİMoko hastalığına Pseudomonas solanacearum (Syn. Ralstonia solanacearum) adı verilen bakteriler neden olur. Bakteri spor oluşturmaz, kısa ve çubuk şeklindedir. Budama veya kesme aletleri ile bakteri bitkiden bitkiye kolayca iletilir. Ayrıca kökten de fide ayarı döneminde kullanılan aletlerle bulaşma oluşabilir. Soğuk kış günlerinde aşırı nemin olduğu dönemde sera içerisinde bulunan çiftlik gübreleri üzerinde yaşayan sinek ve böcekler de bakteri bulaşmasında yardımcı olurlar.ZARALANMA ŞEKLİİletim demetlerinin zarara maruz kalması, bitki içerisindeki su hareketinin bozulmasına ve ardından solmaya neden olur. Besin maddelerinin geçişine ve bitki beslenmesine engel olur. Bitki normal gelişimini sürdürdüğü halde hastalık bulaşmış ise 1,5 ile 2 ay gibi bir süre içerisinde ortaya çıkabilir. Eğer yalancı gövdenin dış sarmalını oluşturan yapraklarda olağanüstü bir kızarma meydana geliyorsa bakterinin buralarda konukçu olduğu üzerinde durulmalıdır.
MÜCADELESİ- Hastalık bulaşmış bitkiler kesilip dışarı atılmalıdır. Yeri ise hidrojen peroksit solüsyonu ile dezenfekte edilmelidir.
- Sulama suyunun dezenfekte olmasına dikkat edilmelidir. Yüzde 0,1’lik bir hidrojen peroksit çözeltisiyle dezenfektesi sağlanmalıdır.
- Tüm bitki dikili alan homojen olarak dezenfekte edilmeli ve içerideki nispi nem yüzde 10’lar civarına çekilmelidir. Kapalı havalarda fanlarla sera içerisindeki nem düşürülebilir. Böylece tüm nem kaynaklı fungal hastalıklarla mücadele sağlanmış olur.
- Yüzde 0,4 bakır oksiklorür toprak yüzeyine verilmek suretiyle homojen olarak mücadeleye geçilebilir.
- Hastalıksız fidan dikilmeli ve mutlaka yabancı ot kontrol altında olmalıdır.
- Serada kullanılan aletler ile hasat için kullanılan bıçaklar kesinlikle dezenfekte edilmeli ve hastalığın farklı bölgelere yayılmasının önüne geçilmelidir.
- Serada iyi bir drenaj mutlaka olmalı ve aşırı su birikmesi engellenmelidir.
- Kimyasal mücadelede tavsiye edilmese de aşırı yoğunlukta hastalığın görülmesi durumunda: kullanılan maddeler ise hidrojen peroksit, yüzde 0,4 bakır oksiklorür, mancozeb, klorothonil ve benzimidazol etken maddeli ilaçlardır.
